Türkiye, farklı ülkelerden milyonlarca yabancıya ev sahipliği yapıyor. Öğrenciler, turistler, çalışanlar ve yatırımcılar günlük hayatın içinde yer alıyor. Ancak zaman zaman, yabancı uyruklu kişiler de suç isnadıyla karşı karşıya kalabiliyor. Türkiye’de Suç işlendiğinde, yabancıların da Türk Ceza Kanunu (TCK) hükümlerine göre yargılandığını bilmek gerekir. Peki, yabancıların suç işlemesi halinde süreç nasıl işler? Gözaltı süresi, tutuklama ve yargılama nasıl uygulanır? Türkiye’de yabancıların suç işlemesi durumunda nasıl bir ceza yargılaması süreci işler?
Türkiye’de işlenen her suç, failin vatandaşlığına bakılmaksızın Türk kanunlarına tabidir. Yani bir yabancı Türkiye sınırları içinde suç işlerse, Türk vatandaşıyla aynı şekilde yargılanır.
Örneğin: Bir turist Türkiye’de hırsızlık yaptığında, Türk Ceza Kanunu’nun hırsızlıkla ilgili maddeleri uygulanır; vatandaş olup olmaması fark yaratmaz.
Yabancıların gözaltı süreci de Türk vatandaşlarıyla aynıdır. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m. 91 uyarınca:
Gözaltı süresinin uzatılması her durumda yazılı olarak gerekçelendirilmek zorundadır.
Yabancı uyruklu kişi gözaltı süresinden sonra serbest bırakılabilir ya da hakim önüne çıkarılır.
Yabancıların “kaçma ihtimali” genellikle daha yüksek kabul edildiğinden, tutuklama tedbirine daha sık başvurulabilmektedir.
Yargılamada yabancılar da adil yargılanma hakkına sahiptir. Yabancı uyruklu bir kişi Türkçe bilmiyorsa, mahkemeler ve savcılıklar ücretsiz tercüman sağlar. Böylece:
Türkiye’de suç işlediği için gözaltına alınan veya tutuklanan yabancıların durumları, vatandaşı oldukları ülkenin konsolosluklarına bildirilir.
Bu, hem uluslararası hukukun gereğidir hem de yabancının kendi ülkesinden hukuki ve insani destek alabilmesi için önemlidir.
Mahkeme sonucunda:
Yabancılar cezaevinde Türk vatandaşlarıyla aynı infaz kurallarına tabidir. Bununla birlikte:
1. Türkiye’de yabancılar suç işlerse Türklerle aynı şekilde mi yargılanır?
Evet. Türkiye’de işlenen her suç, failin vatandaşlığına bakılmaksızın Türk Ceza Kanunu kapsamında değerlendirilir. Yabancılar da Türk vatandaşlarıyla aynı kurallara tabidir.
2. Yabancıların gözaltı ve tutuklama sürecinde hakları nelerdir?
Yabancılar gözaltına alındığında:
3. Mahkeme sürecinde yabancılara tercüman sağlanır mı?
Evet. Türkçe bilmeyen yabancılar için devlet tarafından ücretsiz tercüman görevlendirilir. Bu hak, adil yargılanma ilkesinin bir gereğidir.
4. Yabancılar ceza aldıktan sonra Türkiye’den sınır dışı edilir mi?
Evet, bazı durumlarda mümkündür. Özellikle ağır suçlar işlendiğinde, cezanın infazından sonra yabancı hakkında sınır dışı (deport) kararı verilebilir. Ancak bu karar otomatik değildir; Göç İdaresi Başkanlığı’nın değerlendirmesine bağlıdır.
5. Konsolosluk yabancının davasına müdahil olur mu?
Konsolosluk, genelde kendi vatandaşına destek sağlar, aileyi bilgilendirir ve hukuki süreçte gözlemci olabilir. Ancak doğrudan davaya müdahil olma yetkileri yoktur.
6. Türkiye’de suç işleyen yabancı başka ülkeye iade edilir mi?
Suçun niteliğine ve Türkiye’nin diğer ülkelerle yaptığı anlaşmalara göre iade (extradition) mümkündür. Fakat iade süreci, uluslararası hukuk kuralları ve Adalet Bakanlığı onayıyla yürütülür.
7. Yabancıların cezaevinde özel bir statüsü var mı?
Cezaevinde Türk vatandaşlarıyla aynı infaz kurallarına tabidirler. Ancak konsolosluk görüşme hakkı ve uluslararası sözleşmeler gereği farklı insani destekler alabilirler.
1. Aile olarak gözaltına alınan yakınımızın nerede olduğunu nasıl öğrenebiliriz?
Yakalanan yabancının gözaltına alındığı, derhal savcılığa ve konsolosluğa bildirilir. Aileler konsolosluk aracılığıyla veya avukatları vasıtasıyla gözaltı yerini öğrenebilir.
2. Aile üyeleri gözaltına alınan kişiyi ziyaret edebilir mi?
Hayır, gözaltı sürecinde aile ziyareti yapılmaz. Ancak avukat görüşmesi mümkündür. Tutuklama kararı verilirse, cezaevinde ziyaret hakkı doğar ve aileler belirli günlerde görebilir.
3. Yabancı uyruklu yakınımızın tercüman ihtiyacı olduğunda biz mi ayarlamalıyız?
Hayır. Türk devleti, gözaltı ve mahkeme sürecinde yabancıya ücretsiz tercüman sağlar. Ailenin tercüman bulmasına gerek yoktur.
4. Aile, ceza yargılamasında maddi destek veya kefalet verebilir mi?
Türkiye’de bazı suçlarda adli kontrol veya kefaletle serbest bırakılma mümkündür. Aile, gerekli parayı yatırarak destek olabilir. Ancak karar tamamen hakimindir.
5. Yakınımız tutuklanırsa Türkiye’deki cezaevinde güvenliği nasıldır?
Yabancılar da Türk vatandaşlarıyla aynı şartlarda cezaevinde kalır. Konsolosluklar düzenli aralıklarla ziyaret ederek durumlarını takip eder. Ayrıca aileler, resmi yollarla görüşme ve mektup/para gönderme hakkına sahiptir.
6. Mahkeme süresi ne kadar sürer?
Bu tamamen suçun niteliğine, delillerin toplanmasına ve mahkemenin iş yüküne bağlıdır. Bazı davalar birkaç ayda sonuçlanırken, ağır suçlarda süreç yılları bulabilir.
7. Ceza alan yabancı Türkiye’de mi kalır, yoksa sınır dışı mı edilir?
Genellikle ağır suçlardan ceza alan yabancılar, infaz tamamlandıktan sonra sınır dışı edilir. Ancak kesin karar Göç İdaresi tarafından verilir.
8. Yakınımızın sağlık durumu cezaevinde nasıl takip edilir?
Cezaevlerinde revir bulunur ve ihtiyaç halinde devlet hastanesine sevk yapılır. Aile, konsolosluk üzerinden veya avukat aracılığıyla sağlık durumu hakkında bilgi alabilir.
9. Çocukları olan yabancılar için özel bir düzenleme var mı?
Evet. Çocukların üstün yararı gözetilir. Tutuklu veya hükümlü yabancıların küçük çocukları varsa, aile veya sosyal hizmetler devreye girer. Çocukların mağdur olmaması için özel tedbirler alınır.
10. Aile üyeleri Türkiye’de değilse, süreci nasıl takip edebilir?
Yurtdışında yaşayan aileler en pratik şekilde kendi ülkelerindeki konsolosluklar aracılığıyla bilgi alabilir. Ayrıca Türkiye’de avukat tutarak süreci doğrudan takip ettirebilirler.
Türkiye’de yabancıların suç işlemesi halinde hukuki süreç vatandaş ayrımı gözetmeden işler. Ancak yabancıların ek olarak tercüman, konsolosluk bilgilendirmesi ve sınır dışı edilme gibi farklı uygulamalarla karşılaşmaları mümkündür.
Bu nedenle, Türkiye’de bulunan yabancıların hukuki haklarını bilmeleri ve bir ceza davası ile karşılaştıklarında profesyonel bir avukattan destek almaları büyük önem taşır.
