1 GÜNLÜK İŞE GİRİŞ TARİHİNİN TESPİTİ DAVASI
Herkesin merakla beklediği EYT düzenlemesi iş bu yazımız tarihi itibarıyla tamamlanmak üzeredir. Yürürlükte olan mevzuat gereğince 4447 sayılı yasa gereği, 9 Eylül 1999 tarihinden itibaren işe başlayan erkek sigortalılar için 60 yaş ve kadın sigortalılar için de 58 yaş şartı vardır. Bu yaş şartının yanı sıra sigortalık süresi kadında 20, erkekte 25 yıl olarak kalırken prim ödeme gün süreleri de 7 bin gün olarak uygulanmaktadır.
4447 sayılı yasa çıkmadan önce kadın sigortalılar herhangi bir yaş şartı aranmaksızın 20 yıllık sigortalılık süresinde 5 bin gün pirim ödeyip emekli olabiliyorlardı. Erkek sigortalılar ise 25 yıllık sigortalılık süresinde yine 5 bin gün prim ödeyerek ve yaş şartı olmaksızın emekliliğe hak kazanıyorlardı. İşte bu şekilde sigortalılık süresi ve prim gün sayısını sağlayıp da yaş şartını sağlamayan vatandaşlara EYT mağdurları denilmektedir.
Yapılacak düzenleme ile bu mağduriyet giderilmeye çalışılmaktadır. Düzenlemenin yasalaşması ile;
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydı olan,
5000 günlük prim ödemesini tamamlayan,
Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolduranlar emekli olabileceklerdir.
Düzenleme yürürlüğe girdikten sonra SGK kayıtlarında 8 Eylül 1999 öncesi dönemde çalışmış olup da sigorta kaydı olanlar açısından herhangi bir işlem yapılmaksızın yasadan faydalanacaklardır.
İş bu yazımızın konusu ise 8 Eylül 1999 öncesi dönemde fiilen çalışmış olup da iş veren tarafından işe giriş bildirgesinin verilmemesi, sigorta kaydının başlatılmaması gibi nedenlerle hizmet süresinin SGK kayıtlarında görünmediği kişilerin sorunlarının çözümü konu edilecektir.
8 Eylül 1999 öncesi dönemde fiilen çalışmış olmanıza rağmen SGK kayıtlarında bu hizmet süreniz yer almıyorsa bu fiili çalışmanızı dava açmak suretiyle ispatlamanız gerekmektedir. Burada başvurulabilecek iki önemli dava türü bulunmaktadır. Bunlardan birincisi HİZMET TESPİPİ davasıdır. Bu davada çalıştığınız dönemi her türlü delil ile ispatlayarak hizmet sürenize ekletebilirsiniz. Ancak bu davada hak düşürücü süre 5 yıldır. Bu sebeple EYT mağduru iseniz başvurabileceğiniz bir yol değildir.
EYT mağduru iseniz açacağınız dava 1 GÜNLÜK İŞE GİRİŞ TARİHİNİN TESPİTİ DAVASI’dır. Bu davada mahkeme sizin sigorta başlangıç tarihinizi tespit etmektedir. Hizmet sürenizden ziyade işe giriş tarihinizin tespit edilmesi sizin EYT düzenlemesinden yararlanmanızı sağlamaktadır. 8 Eylül 1999 öncesi dönemde bir tarihin sigorta başlangıç tarihi olarak tespit edilmesi halinde diğer şartları da sağlıyorsanız EYT kapsamında emekli olabilirsiniz. Aşağıda tarafımıza sıkça sorulan sorulara kısa ve öz bir şekilde cevaplar vereceğiz. Bunlar dışında sorularınız olması halinde KELEŞ HUKUK VE DANIŞMANLIK BÜROSU olarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.
8 Eylül 1999 öncesi dönemde fiilen çalıştım ancak sigortam yapılmadı EYT’den yararlanmak için ne yapabilirim?
Bu durumda 1 GÜNLÜK İŞE GİRİŞ TARİHİNİN TESPİTİ açmanız gerekmektedir
Bir günlük işe giriş tarihinin tespiti davasında zamanaşımı var mıdır?
Bu dava hizmet tespiti davasının bir türü olmakla birlikte istisnasını da teşkil etmektedir. Bu sebeple herhangi bir hak düşürücü süre veya zamanaşımına tabi değildir
Ben A ilindeyim çalıştığım şirket B ilinde davayı nerde açmalıyım?
Bahsettiğimiz davada SGK da fer-i müdahil olarak yer almaktadır. SGK merkezi Ankara’da olduğundan davayı Ankara ilinde açabilirsiniz. Ancak bulunduğunuz il veya ilçede SGK merkezi varsa orada da davayı açabilirsiniz.
8 Eylül 1999 öncesi dönemde fiilen çalıştığım şirket kapandı, iflas etti, ticaret sicilinden terkin edildi ne yapabilirim?
Bu durum uygulamada en sık karşılaştığımız sorun olmakla birlikte çözümsüz değildir. Şirketin fiilen mevcut olmaması, kapanması, dava açmanıza engel teşkil etmez. Şirketin ticaret sicilinden terkin edilmesi halinde sırf açmış olduğunuz davada taraf teşkili sağlanması adına şirketin ihyası gerekmektedir. Şirketin ihyası içinse ayrıca bir dava açılması gerekmektedir. Dolayısıyla çalışmış olduğunuz şirketin kapanmış olması dava açmanıza engel teşkil etmeyecek olup sadece süreci biraz uzatmaktadır.
Açılan davalar ne kadar sürmektedir?
Bahsettiğimiz davalar kamu düzeninden kaynaklandığı için mahkemelerin re’sen araştırma yetkisi mevcuttur. Bu sebeple sizin sunmuş olduğunuz iddia ve savunmalar ile bağlı kalmayıp kendiliğinden araştırma yapacaktır. Ayrıca bu davalarda verilen hükümler kesinleşmeden icra edilemezler. Kesinleşmesi için istinaf ve devamında Yargıtay denetiminden geçerek onaylanması gerekmektedir. Günümüz şartlarında verilen kararın kesinleşmesi ortalama 4-5 yıl sürmektedir. Davanın profesyonel bir avukat nezaretinde takip edilmesi halinde bu süreç kısalabilmektedir.
Açmış olduğum dava 5 yıl sonra bitti yine de EYT ‘den yararlanabilir miyim?
Evet yararlanabilirsiniz. Verilen hüküm sizin emekliliğe hak kazandığınız tarihi belirlemekte olup dava 10 yıl bile sürse düzenlemeden yararlanabilirsiniz.
Dava açılış tarihi ile kararın kesinleşmesi arasında geçen süre zarfındaki işleyen emekli maaşlarımı geriye dönük olarak alabilir miyim?
Alabilirsiniz. ANCAK; açmış olduğunuz 1 GÜNLÜK İŞE GİRİŞ TARİHİNİN TESPİTİ davasını kazanıp kesinleşmesi halinde SGK tarafından emeklilik işlemleriniz gerçekleştirilir. Normalde dava tarihi itibariyle siz emekliliğe hak kazanmış olmanız gerekmektedir. Ancak uygulamada SGK sadece taleple dava süresince işleyen emekli maaşlarını ödememektedir. Bu hususta da ayrıca bir mahkeme kararı talep etmektedir. Bu sebeple biz de bu hususta ayrıca bir dava açmaktayız.
O dönemde çalıştığım şirket ile görüştüm benim çalışmamı kabul ediyor davada lehime beyan verirse mahkeme hemen karar verir mi?
Hayır vermez. Yukarıda da izah ettiğimiz üzere sosyal güvenlik hukuku kamu düzeniyle ilgili olduğundan mahkemeler iddia ve savunmalar ile bağlı olmayıp re’sen araştırma yetkisine sahiptir. Zira tersi bir durumda herkes anlaşmalı bir iş veren bulup muvazaalı bir şekilde emekli olmaya çalışırdı ki bu durum suç teşkil etmektedir.
Açtığım davada ne gibi deliller kullanabilirim?
Bu davalarda her türlü delili kullanabilirsiniz. Sizin o tarihte orada çalıştığınızı fiilen gösteren her türlü belge, fotoğraf, tutanak, denetleme raporu, maaş bordrosu, iş sözleşmesi, ödeme dekontu, tanık, komşu iş yeri tanıkları kısaca aklınıza gelebilecek her türlü veri delil olarak kullanılabilir. Tabi ki bu delillerin hepsi aynı derecede kuvvetli delil sayılmamaktadır.
8 Eylül 1999 öncesi dönemde sigortasız olarak çalıştım ancak o tarihlerde 18 yaşından küçüktüm EYT’den yararlanabilir miyim?
Bu konuda hazırlanan kanunda açık bir düzenleme mevcut olmadığından özellikle yeni bir düzenleme yapılmaz ise yararlanamazsınız. S
8 Eylül 1999 öncesi dönemde sigortasız olarak çalıştıktan sonra askere gittim ve askerden sonra aynı iş yerinde sigortalı çalışmaya başladım. EYT’den yararlanabilir miyim?
Yararlanabilirsiniz. Şöyle ki; askerlik hizmeti zorunlu hizmet olduğundan Yargıtay tarafından askerlik nedeniyle hizmet süresinin kesilmesini sosyal güvenlik hukuku anlamında ‘’kesinti’’ olarak saymamaktadır. Dolayısıyla askerlikten önceki döneme ilişkin dava açıp kazanmanız halinde
Davayı kazanırsam sigortasız çalıştığım için bana veya iş verene karşı maddi veya cezai bir yaptırımı olur mu?
Mevcut düzenlemelerde sigortasız çalışmak ve sigortasız işçi çalışmanın çeşitli yaptırımları mevcuttur. Ancak 1 GÜNLÜK İŞE GİRİŞ TARİHİNİN TESPİTİ davasını kazanmanız halinde iş verene ancak bir günlük sigorta primi borcu yükletilebilir. Ayrıca aradan geçen 20 yıldan fazla sürede de bu yaptırım ve borçlar zamanaşımına uğramış olacaktır. Bu sebeple bu davayı açarken gerek kendiniz gerekse iş vereniniz açısından korkulacak bir şey yoktur.
EYT düzenlemesi yasalaşmaz ise ben boşuna mı dava açmış olacağım?
Hayır. EYT düzenlemesi yasalaşmaz ise bile sizin işe giriş tarihinizi 8 Eylül 1999 tarihi öncesinde bir tarihe almanız mevcut halinizden yine de daha erken bir tarihte veya daha az prim ödeyerek emekli olmanızı sağlayacaktır. EYT düzenlemesi olsun veya olmasın fiili işe başlama tarihiniz SGK kayıtlarından daha önce bir tarihte ise dava açıp bu tarihi işletmeniz emeklilik açısından sizin menfaatinizedir.
Yukarıda tarafımıza en sık sorulan soruları derleyerek cevap vermeye çalıştık. Bunlar dışında başkaca sorularınız olması halinde KELEŞ HUKUK VE DANIŞMANLIK BÜROSU olarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.
