Yabancıların Türkiye’den Kendi Ülkesine Para Göndermesi: Banka ve MASAK Mevzuatı

Yabancıların Türkiye’den Kendi Ülkesine Para Göndermesi: Banka ve MASAK Mevzuatı

Kısa özet:

Türkiye’de yaşayan yabancıların yurt dışına para transferi; bankacılık süreçleri (SWIFT, EFT/FAST/Ödeme kuruluşları), 5549 sayılı AML Kanunu ve Tedbirler Yönetmeliği, MASAK şüpheli işlem kuralları, TCMB – 32 sayılı Karar kapsamındaki kambiyo hükümleri ve CRS/FATCA veri paylaşımları nedeniyle belirli belgelere ve açıklamalara bağlıdır. Aşağıdaki rehber, güncel eşik değerler ve uygulama ipuçları ile hatasız transfer yapmanızı sağlar.

1) Kimler para gönderebilir? Hangi kanallarla?

Bankalar (SWIFT havale): En yaygın, güvenli, büyük tutarlarda idealdir.
Ödeme kuruluşları/fintech (lisanslı): Daha düşük ücret/kur farkı; ancak MASAK yükümlülükleri yine uygulanır.
PTT/para transfer şirketleri: Limit ve ülke kapsamı kontrol edilir.
Nakit taşıma: Gümrük beyanına ve sınırlara bağlı riskli yöntem; MASAK ve gümrük kontrolleri nedeniyle önerilmez.

2) Zorunlu hukukî çerçeve (temel dayanaklar)

5549 sayılı Kanun (AML/CFT): Kimlik tespiti, şüpheli işlem bildirimi, muhafaza ve ibraz yükümlülükleri.
Tedbirler Yönetmeliği & MASAK Tebliğleri: Kimlik tespiti, uzaktan kimlik, elektronik transfer mesajı kuralları ve parasal eşikler. (2023’te elektronik transferler için kimlik tespiti eşiği 15.000 TL’ye yükseltildi.)
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası – 32 sayılı Karar/kılavuz genelgeler: Kambiyo rejimi, bankaların bildirim yükümlülükleri, ihracat/ithalat/görünmeyen işlemler ayrımı.
Uluslararası veri paylaşımı: FATCA (ABD ile 2015 Model 1 IGA) ve OECD CRS kapsamındaki finansal hesap bilgi değişimleri.

3) Kimlik tespiti ve eşikler

Genel “işlem bazlı” kimlik tespiti eşiği 85.000 TL’ye yükseltilmiştir (bankacılık işlemi tekil veya bağlantılı toplam). Bankalar zaten müşteri ediniminde CDD yapar; bu eşik, ek kimlik/doğrulama tetikleyicisidir.
Elektronik transferlerde (yurt içi/yurt dışı transfer mesajları) 15.000 TL eşiği uygulanır; bu tutar ve üzeri transferlerde gönderici/alıcı bilgilerinin mesajda eksiksiz iletilmesi ve kimlik tespiti zorunludur.
Şüpheli işlem: Tutar sınırdan bağımsızdır; olağandışı yapı/desen tespitinde MASAK’a ŞİB yapılır. (Müşteriye açıklanmaz.)

4) TCMB/“50.000 USD” meselesi: Yanlış bilinen “limit” değil, bildirim kuralı

Bankalar, ithalat, ihracat ve görünmeyen işlemler dışındaki yurt dışına 50.000 USD ve eşitini aşan döviz transferlerini 30 gün içinde ilgili makamlara bildirir.
Kişisel havaleler genellikle “görünmeyen işlemler” (ör. aileye/yaşama/okul/sağlık vb.) kapsamına girdiğinden bu kalem bildirime tabi olmayan sınıfa düşebilir; yine de bankanız işlem sebebi kodu ve tevsik isteyebilir. (Uygulama bankadan bankaya farklılık gösterebilir.)

Not: Bu kural gönderim yasağı/limiti değildir; kambiyo gözetimi ve istatistik amaçlı bir bildirim mekanizmasıdır. Bankanız ayrıca Sermaye Hareketleri Genelgesi gereği kaynağa ilişkin yazılı beyan/tevsik talep edebilir.

5) Belgeler ve “tevsik” checklist’i

Kimlik ve ikamet: Pasaport + ikamet izni (veya kimlik).
Para kaynağına dair evrak: Maaş bordrosu, satış sözleşmesi, miras/bağış belgesi, kira sözleşmesi, beyan + hesap hareketleri.
Alıcı bilgileri: Ad-soyad/unvan, ülke, banka adı, IBAN/SWIFT-BIC, alıcı adresi (bazı bankalar ister).
Transfer nedeni kodu: Bankanın listesinde işleminizi en iyi anlatan kodu seçin (ör. eğitim/yaşam gideri/borç/hediye). Banka, 15.000 TL üzeri elektronik transferlerde mesaj alanlarını eksiksiz doldurur.

6) MASAK açısından “kırmızı bayraklar” ve bankaların soracağı sorular

“Hesap kullanılmadan/ani” yüksek meblağların yurt dışına çıkışı, açıklama/tevsik olmaması, üçüncü kişi hesapları, “parçalayıp gönderme” (smurfing), hesap hareketleriyle uyumsuz tutarlar vb. bankanın risk değerlendirmesini tetikler ve gerekirse ŞİB süreci işler.

7) Vergi/uluslararası bildirim boyutu (CRS/FATCA)

FATCA: ABD bağlantılı kişiler için Türkiye–ABD Model 1 IGA yürürlüktedir; Türk finansal kurumları ABD’ye raporlar.
CRS (OECD): Türkiye, karşılıklı otomatik finansal hesap bilgi değişimi yapıyor. Yurt dışındaki vergi idareniz, Türkiye’deki hesap/gelir bilgilerinizi alabilir. Vergi beyanı yükümlülüklerinizi (ikamet ettiğiniz ülke mevzuatı) ayrıca kontrol edin.

8) Sık yapılan hatalar ve banka blokeleri – nasıl önlenir?

Yanlış/alakasız açıklama: “Family support” gibi belirsiz ifadeler yerine belgelenebilir neden ve doküman ekleyin.
Parçalı gönderim: Eşik altına bölmek, kaçınma şüphesi doğurur.
Üçüncü kişi hesabına gönderim: Gerekçeyi belgelendirin (sözleşme/vekalet vb.).
Nakit yatırıp anında çıkış: Hesap geçmişiyle uyumlu akış kurun.
Alıcı bankanın “uyum soruları”: Alıcının ülkesindeki AML/CRS kontrollerine hazır olun (bazen ek belge istenir).
Kripto borsası ilişkisi: 2025’te MASAK düzenlemeleri sıkılaştı; kripto servis sağlayıcıları için “travel rule” uyumları ve uzaktan kimlik tespiti geldi. Kriptoyla ilişkili transferlerde hem Türkiye’de hem alıcı ülkede ek inceleme olabilir.

9) Adım adım örnek süreç (bireysel)

Bankanızda hesap → (Gerekirse) güncel adres/ikamet teyidi.
Online/şubeden SWIFT: Alıcı IBAN/SWIFT-BIC + transfer nedeni kodu + tevsik evrakları.
15.000 TL+ elektronik transferlerde mesaj alanları (gönderici/alıcı bilgileri) eksiksiz doldurulur.
Banka içi uyum kontrolü → serbest bırakma / ek belge talebi / istisnaen bloke–iade.
Alıcı ülke bankasının CRS/FATCA kaynaklı soruları gelebilir.

10) Kurumsal işlem sahipleri için notlar

Firma hesabına 50.000 USD+ gelen/giden dövizlerde beyan/tevsik zorunlulukları artar; “kredi mi değil mi” tespiti için yazılı beyan alınabilir.
İthalat/ihracat işlemleri ayrı rejime tabidir (İhracat Genelgesi; bedellerin yurda getirilmesi/usuller).

Sıkça Sorulan Sorular

1- Yurt dışına para göndermenin “yasal limiti” var mı?
Genel bir yasak/limit yoktur; bankalar MASAK/TCMB çerçevesinde tevsik ve uyum kontrolleri yapar. 50.000 USD kuralı bir bildirim düzenidir; her gönderime yasak getirmez.

2- “Eşiğe bölerek” gönderirsem sorun olmaz mı?
Tersine, şüpheli işlem şüphesi doğurabilir ve bildirim gerekebilir.

3- Hangi belgeler istenir?
Kimlik/ikamet, transfer nedeni (kontrat/fatura/beyan), para kaynağı (maaş, satış, miras), alıcı kimliği/IBAN/SWIFT. Elektronik transferlerde 15.000 TL+ ise mesaj alanları zorunlu.

4- ABD’ye gönderimde ek risk var mı?
FATCA nedeniyle ABD bağlantılı hesaplarda veri paylaşımı ve ek uyum kontrolleri olabilir.

5- Kripto alım-satım hesabına/hesabından para gönderimi?
2025’te MASAK düzenlemeleri sıkılaştı; kripto hizmet sağlayıcıları için travel rule ve uzaktan kimlik kuralları getirildi. Bankanız ek teyit isteyebilir.

6- Yurt dışına gönderilen para bloke oldu ne yapabilirim?

Bu konuda alanında uzman avukat ile iletişime geçmelisiniz. Sürecin birkaç kanaldan kapsamlı şekilde yürütülmesi önemlidir. Bloke edilen para gönderimleri ile ilgili blog yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.