Türkiye’de Aile İkamet İzni Başvurusu: Adım Adım Rehber

Giriş

Aile ikamet izni, Türkiye’de yaşayan yabancıların ailesiyle bir arada kalmasını sağlayan önemli bir haktır. Hem Türk vatandaşı ile evli olan yabancılar hem de Türkiye’de yasal ikameti bulunan yabancılar bu izinden yararlanabiliyor.  Ancak süreç, belgeler, ücretler ve ideal başvuru zamanlaması gibi detaylar dikkat gerektiriyor. Bu rehber ile başvuru sürecini tüm yönleriyle öğrenebilir, sorun yaşama olasılığınızı azaltabilirsiniz.

1. “Aile İkamet İzni” Nedir?

• Aile ikamet izni, Türkiye’de yasal statüsü bulunan bir kişi (destekleyici) sayesinde, onun eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocukların da Türkiye’de kalmasını sağlayan ikamet izni türüdür.
• Destekleyici; Türk vatandaşı olabileceği gibi, Türkiye’de çalışmaya ya da ikamet izniyle yaşayan yabancı da olabilir.
• Yasal amaç: aile birliğini korumak, yabancıların ailelerinin yanında yaşamasına imkân tanımak.

Kimler başvurabilir?

• Destekleyicinin eşi (ya Türk vatandaşı ya da yasal statü sahibi yabancı).
• Destekleyicinin ya da eşinin 18 yaşından küçük ya da bağımlı statüdeki çocukları.

2. Başvuru İçin Gerekli Şartlar

Aile ikamet izni alabilmek için hem destekleyici hem de başvuruda bulunan kişinin bazı şartları yerine getirmesi gerekiyor. Bu şartlar, başvurunun kabul edilmesinde kritik rol oynar.

2.1 Destekleyici Şartları

Destekleyici, başvuru yapacak kişilerin Türkiye’de kalmasını kolaylaştıran kişi olduğundan, onun bazı kriterleri sağlaması beklenir:

• Türkiye’de yasal statüye sahip olması (Türk vatandaşı ya da geçerli ikamet/çalışma izni).
• Maddi imkânları olmalı: Başvurulan kişinin geçimini sağlayacak gelire sahip olunmalı.
  • Genellikle Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından destekleyicinin geliri, asgari ücretin belirli katı kadar olmalıdır gibi kriterler aranabilir.
• Sağlık sigortası: Aile üyelerini kapsayan geçerli sağlık sigortası olması gerekir.
• Adli sicil kaydı: destekleyicinin ağır suçlar, kamu düzenine aykırı fiiller nedeniyle sabıkası olmaması beklenir.

2.2 Başvuru Yapan Kişi Şartları

Başvuruyu yapacak yabancının da bazı kriterleri karşılaması gerekir:

• Yasal giriş ve statü: Vize ya da vize muafiyeti ile giriş yapılmışsa, süresi dolmadan başvurulmalıdır.
• “Gerçek” evlilik: Başvuru amacıyla yapılmış, sahte olduğu düşünülen evlilikler reddedilebilir.
• Aile ile birlikte yaşama niyeti: Destekleyiciyle fiili birlikte yaşam durumu önemli olabilir (aynı adreste ikamet vs.).

3. Gerekli Belgeler (Eksiksiz Hazırlama Rehberi)

Belgeleri eksik ya da hatalı hazırlamak, başvurunun reddine neden olabilir. Bu bölümde hem başvuru yapan kişiye hem de destekleyiciye ait belgeleri detaylı şekilde sunuyorum.

3.1 Ortak (Her Başvuruda Gereken) Belgeler

• İkamet izni başvuru formu (e-İkamet sistemi üzerinden doldurulan formun çıktısı ve imzalı
• Pasaport ya da yerine geçen belge (aslı ve fotokopileri) — pasaportun, talep edilen ikamet süresinden 60 gün fazla geçerli olması önerilir.
• Giriş-çıkışlar, vize damgaları pasaportta olmalı (fotokopiler dahil)
• 4 adet biyometrik fotoğraf (son 6 ay içinde çekilmiş, beyaz fonlu)
• Geçerli sağlık sigortası (tüm aile üyeleri için ikamet süresini kapsayan)
• Sabıka kaydı (kaynağına göre apostille’li ya da noter onaylı Türkçe tercüme)
• Randevu ve başvuru ücret makbuzları (ikamet harcı, kart ücreti vs.)
• Adres belgesi: Adres Kayıt Sistemi (AKS) ya da ikamet edilen evin kiralık/konut tapusu gibi

3.2 Destekleyiciye Ait Belgeler

• Nüfus cüzdanı ya da T.C. kimlik belgesi (Türk vatandaşı ise)
• Pasaport, ikamet ya da çalışma izni (destekleyici yabancı ise)
• Gelir belgesi: maaş bordrosu, banka hesap dökümleri, vergi levhası (şirket sahibi ise) vb.
• SGK hizmet dökümü, sosyal güvenlik kayıtları (çalışma izni sahibi destekleyiciler için)
• Evlilik belgesi (evliyseniz) ya da aile ilişkisini gösteren diğer belgeler (vukuatlı nüfus kayıt örneği, evlilik cüzdanı)
• Konut belgesi: kira kontratı, tapu, konut kira sözleşmesi ya da benzeri belge

4. Başvuru Süreci: Adım Adım

Aşağıda, aile ikamet izni başvuru sürecini kronolojik olarak veriyorum:

4.1 e-İkamet Üzerinden Ön Başvuru

• e-İkamet (https://e-ikamet.goc.gov.tr) platformuna giriş yapılır.
• “İlk başvuru”, “uzatma” ya da “geçiş” seçeneği arasından uygun olan seçilir.
• Aile ikamet izni için uygun kategori seçilir.
• Tüm gerekli bilgiler dikkatlice doldurulur. (Pasaport numarası, giriş tarihi, destekleyici bilgileri
• Sistem, sizi başvuru sonrası randevu alabileceğiniz bir takvime yönlendirir.

4.2 Randevu ve Başvuru Teslimi

• Randevu tarihi ve saati belirlendikten sonra, başvuru günü Göç İdaresi İl Müdürlüğü’ne gidilir.
• Tüm belgeler eksiksiz olarak teslim edilir.
• Biyometrik veriler (dijital fotoğraf, parmak izi) alınabilir.
• Başvuru ücreti ve kart bedeli ödendiğini gösteren makbuzlar sunulur.

4.3 Başvurunun Değerlendirilmesi

• Göç İdaresi başvuruyu İncelenir.
• Eksik ya da şüpheli durumlar varsa, destekleyiciden ya da başvuran kişiden ek belge talebi
• Reddedilme durumunda, idare mahkemesine iptal davası açma hakkı doğar.

4.4 Karar ve İkamet Kartının Teslimi

• Olumlu yanıt verilirse, aday ikamet kartı süresi boyunca Türkiye’de yasal kalabilir.
• Kart basıldıktan sonra, belirtilen tarihte Göç İdaresi’nden kart teslim alınır.
• Değişiklik olması halinde (adres, pasaport değişimi vb.), 20 gün içinde Göç İdaresi’ne bildirilmelidir.

5. Süre, Geçerlilik, Yenileme ve İptal

1. 1. Süre ve Geçerlilik

Aile ikamet izni, her başvuruda en fazla 3 yıl verilebilir. Ancak izin süresi, destekleyicinin ikamet izni süresini aşamaz.

5.2 Yenileme (Uzama)

• Mevcut iznin bitimine 60 gün kala yenileme başvurusu yapılmalıdır.
• Yenilemede de aynı dokümantasyon istenir (mevcut ikamet izni fotokopisi, gelir belgeleri, sigorta vb.).
• Süresi geçtikten sonra yapılan başvurular reddedilebilir ya da yeni başvuru olarak değerlendirilir.

5.3 İptal ve Red Durumları

Aile ikamet izni aşağıdaki durumlarda iptal ya da red ile sonuçlanabilir:

• Destekleyici ya da başvuran kişi şartları artık sağlamıyorsa (gelir azalması, sağlık sigortasız kalma vb.)
• Başvuru amacı dışında kullanım tespit edilirse.
• Ülke dışına uzun süre çıkılması (örneğin 180 günden fazla) gibi kurallar ihlal edilirse.
• Destekleyicinin vefat etmesi: Bu durumda mevcut izin süresince devam eder, fakat yeni bir başvuru yapılamaz gibi durumlar söz konusu olabilir.
• Boşanma durumunda: En az 3 yıl aile ikamet izniyle kalmışsa, kısa dönem izne geçiş yapılabilir. Ancak aile içi şiddet mağduru ise 3 yıl şartı aranmadan işlem yapılabilir

• ---

6. Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar / İpuçları

• Zamanlama çok önemli: Vize veya giriş süresi dolmadan başvuru yapılmalıdır.
• Belge eksikliği reddin en yaygın nedenidir: Apostille, noter onayı, Türkçe tercüme gibi gereklilikleri ihmal etmeyin.
• “Sahte evlilik” şüphesi: Büyük yaş farkı, ayrı adresler, kısa süreli evlilik gibi durumlar dikkatle incelenir.
• Gelir belgesi hazır olmalı: Destekleyicinin mali durumu sağlam görünmeli.
• Sağlık sigortası kapsamı kritik: Sigorta süresi başvuru yapacağınız süreyi kapsamalı.
• Adres değişikliği bildirimi: 20 gün içinde Göç İdaresi’ne bildirilmesi zorunludur.
• Yabancı çocukların eğitimi: Aile izni olan çocuklar 18 yaşına kadar öğrenci izni olmadan eğitim görebilir.
• Kart süresi destekleyiciyi geçemez: Destekleyicinin izni bitiyorsa, aile ikamet izni de etkilenir
• Başvuru eksiksiz yapılmalı :  Yazımızda belirttiğimiz ayrıntılara dikkat edilmelidir. İkamet izni başvurusu sırasında sorun yaşayacağınızı düşünmeniz halinde alanında uzman bir avukattan destek alarak başvuru yapmanızı öneririz.

 

Aile İkamet İzni  - Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Aile ikamet izni kimlere verilir?

Aile ikamet izni;

• Türk vatandaşı,
• Türkiye’de yasal ikamet izni veya çalışma izni olan yabancı,
• Mülteci veya ikincil koruma statüsüne sahip kişilerin
  eşine ve 18 yaş altındaki çocuklarına verilebilir.

 Örnek: Türk vatandaşı bir erkekle evli Rus vatandaşı bir kadın bu izne başvurabilir. Aynı şekilde Türkiye’de çalışma izniyle yaşayan bir yabancının eşi de başvurabilir.

2. Aile ikamet izni kaç yıl verilir?

Aile ikamet izni en fazla 3 yıl süreyle verilir.
Ancak bu süre, destekleyicinin (örneğin Türk vatandaşı eş veya ikamet izni sahibi yabancı) izninin süresini aşamaz.

 Örnek: Destekleyici 2 yıllık ikamet izni sahibiyse, eşine 3 yıl değil en fazla 2 yıl verilebilir.

3. Aile ikamet izni almak için evliliğin süresi önemli mi?

Evet, özellikle sahte evlilik şüphesi durumlarında evliliğin süresi dikkate alınır.
Yeni yapılmış evliliklerde Göç İdaresi genellikle ek belge veya mülakat talep edebilir.

 Uygulamada: Evliliğin en az birkaç aydır devam ettiğinin, eşlerin birlikte yaşadığının, ortak adres kaydının bulunmasının kanıtlanması önemlidir.

4. Aile ikamet izni almak için ne kadar gelir göstermem gerekir?

Kanun belirli bir rakam koymaz; ancak Göç İdaresi uygulamada genellikle asgari ücretin aylık net tutarını (veya aile bireyi başına belirli bir oranını) gelir olarak görmek ister.
Destekleyicinin tüm aile fertlerinin masraflarını karşılayacak düzenli bir geliri olmalıdır.

 Öneri: Maaş bordrosu, banka hesap dökümleri, vergi levhası veya kira gelir belgeleri eklenmelidir.

5. Aile ikamet izni başvurusu nereden yapılır?

Başvurular yalnızca e-İkamet sistemi (https://e-ikamet.goc.gov.tr) üzerinden yapılır.
Form doldurulduktan sonra sistem randevu günü belirler.
Randevu günü, gerekli belgelerle birlikte il  Göç İdaresi Müdürlüğü’ne şahsen gidilmelidir.

6. Başvuru için gerekli belgeler nelerdir?

Temel belgeler şunlardır:

• e-İkamet başvuru formu
• Pasaport ve fotokopileri
• 4 adet biyometrik fotoğraf
• Sağlık sigortası (aile bireylerini kapsamalı)
• Adres belgesi veya kira kontratı
• Evlilik belgesi (apostil + noter onaylı tercüme)
• Gelir belgesi (maaş bordrosu, banka dökümü)
• Adli sicil kaydı

 Belgeler yabancı dildeyse Türkçe yeminli tercüme ve noter onayı zorunludur.

7. Aile ikamet izni başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?

Ortalama olarak 1 ila 3 ay içinde sonuçlanır.
Ancak il bazında yoğunluğa göre bu süre uzayabilir.
Göç İdaresi eksik belge tespit ederse süreci askıya alabilir veya ek belge isteyebilir.

 İpucu: Başvurunun durumunu e-İkamet sisteminden online takip edebilirsiniz.

8. Başvurum reddedilirse ne yapabilirim?

Ret kararı size tebliğ edildikten sonra:

• 30 gün içinde idari itiraz yapılabilir. Ancak uygulamada pek tercih edilmez. Kararı veren kuruma itiraz yapılması nedeniyle karar değişmemektedir.
•  60 gün içinde ilgili mahkemede iptal davası açılabilir.

 Hukuki destek almak bu aşamada çok önemlidir çünkü dava dilekçesinde gerekçeli savunma sunulmazsa dava reddedilebilir.

9. Aile ikamet izni uzatma başvurusu ne zaman yapılmalıdır?

Mevcut iznin bitiminden 60 gün önce yapılmalıdır.
Geç yapılan başvurular, “ilk başvuru” gibi değerlendirilir ve kişinin statüsü riske girebilir.

 Başvuru süresini kaçırmamak için Göç İdaresi’nin sisteminde “bitiş tarihi”ni kontrol edin.

10. Aile ikamet izni sahibi Türkiye’de çalışabilir mi?

Hayır.
Aile ikamet izni doğrudan çalışma hakkı vermez.
Ancak aile ikamet izni sahipleri, ayrı bir çalışma izni başvurusu yaparak yasal olarak çalışabilirler.

 İstisna: Türk vatandaşıyla evli olup 3 yıl boyunca aile ikamet izniyle Türkiye’de yaşayan kişiler, doğrudan çalışma izni alabilir.

11. Boşanma durumunda aile ikamet izni iptal olur mu?

Boşanma halinde iznin durumu ikiye ayrılır:

• Evlilik en az 3 yıl sürmüşse, kişi kısa dönem ikamet iznine geçiş yapabilir.
• Evlilik 3 yıldan kısa sürmüşse, aile içi şiddet mağduruysa bu şart aranmadan kısa dönem izin hakkı tanınabilir.

 Bu konuda delil niteliğinde mahkeme kararları ve polis tutanakları önem taşır.

12. Türk vatandaşı eşim vefat ederse aile ikamet iznim ne olur?

Türk vatandaşı eşin vefatı durumunda, mevcut izin bitiş tarihine kadar geçerliliğini korur.
Ancak daha sonra kısa dönem ikamet iznine geçiş yapılması gerekir.

 Göç İdaresi, ölüm belgesi ve adres kaydının güncellenmesini talep eder.

13. Aile ikamet izni süresince yurt dışına çıkabilir miyim?

Evet, çıkabilirsiniz.
Ancak bir yıl içinde 180 günden fazla Türkiye dışında kalmak, ikamet izninin iptaline neden olabilir.

 Öneri: Uzun süreli çıkış planınız varsa, Göç İdaresi’ni bilgilendirin.

14. Çocuklarım da aile ikamet izniyle Türkiye’de kalabilir mi?

Evet, 18 yaş altındaki çocuklar anne veya babanın aile ikamet izni kapsamında kalabilir.
18 yaşını doldurduklarında öğrenci ikamet izni veya kısa dönem ikamet iznine geçmeleri gerekir.

 Çocuklar bu izinle okula gidebilir, ayrıca sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler.

15. Aile ikamet izni iptal edilirse ne olur?

İptal kararının ardından kişi,

• Türkiye’yi belirli süre içinde terk etmeli
  veya
• Alanında uzman avukatla irtibata  geçilerek karara yönelik dava açılmalıdır.

Aksi takdirde “kaçak kalma” statüsüne düşülür ve idari para cezası + sınır dışı işlemleri gündeme gelir.

16. Aile ikamet izniyle Türk vatandaşlığına geçilebilir mi?

Evet, mümkündür.
Aile ikamet izniyle en az 3 yıl boyunca Türk vatandaşıyla evli kalan yabancılar, vatandaşlık başvurusunda bulunabilir.
Ancak evlilik hâlen devam ediyor olmalı ve birlikte yaşandığı ispatlanmalıdır.

 Vatandaşlık süreci 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre yürütülür. Bu konuda yazmış olduğumuz yazımızı okuyabilirsiniz :   https://www.avkubrakeles.com/turk-vatandasligini-kazanmanin-yollari

17. Aile ikamet izni sahiplerinin eğitim hakkı var mı?

Evet.
Aile ikamet izni sahiplerinin çocukları, ayrı öğrenci izni almadan ilk, orta ve lise düzeyinde eğitim alabilir.
Üniversiteye geçişte ise öğrenci ikamet izni gereklidir.

18. Aile ikamet izni ücretleri ne kadardır?

Her yıl değişmekle birlikte, 2025 itibarıyla:

• İkamet izni harcı: Ortalama 1500–3500 TL
• Kart bedeli: Yaklaşık 750 TL civarındadır.
  Ücretler ülke vatandaşlığına göre farklılık gösterebilir.

 Harç muafiyetleri: Bazı ülkelerle yapılan ikili anlaşmalarda uygulanır (örneğin Azerbaycan, Ukrayna gibi).

19. Aile ikamet izni başvurusu için avukatla çalışmak gerekir mi?

Zorunlu değildir, ancak tavsiye edilir.
Çünkü birçok başvuru; belge eksikliği, tercüme hatası, geçim belgesi yetersizliği veya sistemsel hata nedeniyle reddedilmektedir.
Yabancılar hukuku konusunda deneyimli bir avukat, süreci hızlandırır ve ret riskini en aza indirir.

20. Aile ikamet izni başvurusu sırasında Türkiye dışına çıkabilir miyim?

Hayır.
Başvuru sonuçlanmadan Türkiye’den çıkarsanız, başvurunuz iptal edilir.
Acil çıkış gerekirse, Göç İdaresi’nden tek seferlik “çıkış izni belgesi” alınabilir.

 Özetle:

Aile ikamet izni, Türkiye’de aile birliğini koruyan çok önemli bir yasal statüdür.
Ancak süreçte yapılacak en ufak hata (örneğin eksik belge, yanlış adres beyanı, sahte evlilik şüphesi) reddedilme sebebi olabilir.
Profesyonel bir hukuki destekle ve eksiksiz belge hazırlığıyla bu süreç sorunsuz ilerler.