Türk Vatandaşlığını Kazanmanın Yolları

Türk vatandaşlığının kazanılması, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu (TVK) ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde düzenlenmiştir.
Bu kanun, vatandaşlığın doğumla veya sonradan kazanılması, kaybedilmesi ve geri alınması süreçlerini belirler.

Vatandaşlık başvurusu, sadece bir idari işlem değil; aynı zamanda kişisel statü, kamu güvenliği ve uluslararası hukuk açısından da önem taşıyan bir süreçtir.

Türk vatandaşlığı başvurusu nasıl yapılır? Evlilik, yatırım, doğum, genel yol ve istisnai vatandaşlıkla Türk vatandaşı olmanın şartlarını, gerekli belgeleri ve süreçleri güncel mevzuatıyla öğrenmek için yazımızı okumaya devam ediniz.

 Temel Kavramlar

• Doğumla vatandaşlık: Çocuk ana ya da babadan biri Türk vatandaşı ise, doğumla beraber Türk vatandaşlığı kazanır.
• Sonradan kazanılan vatandaşlık: Yabancı bir kimsenin, belirli şartları sağlayarak yetkili makam kararıyla Türk vatandaşı olmasıdır.

2. Doğumla Türk Vatandaşlığı

Doğumla vatandaşlık, kayıt süreciyle birlikte çoğu zaman otomatik olarak gerçekleşir:

• Türkiye içinde veya dışında, ana ya da babadan birisi Türk vatandaşıysa çocuk Türk vatandaşlığı kazanır.
• Türkiye’de doğan, ana ve babası belli olmayan ya da başka ülke vatandaşlığı kazanamayan çocuk, vatansız kalmamak için Türk vatandaşı sayılır.

Doğumla vatandaşlıkla ilgili işlemler genellikle nüfus müdürlüklerinde yürütülür.

3. Sonradan Türk Vatandaşlığı Kazanma Yolları

Bir yabancı, bazı şartları sağlamak suretiyle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayı talep edebilir. Aşağıda, en yaygın yollar ve şartlar yer almaktadır.

3.1 Genel Yolla (İkamet Şartıyla)

“Genel yolla vatandaşlık kazanma”, yabancının Türkiye’de belirli bir süre ikamet etmiş olması şartına dayanır.

Ana şartlar:

• Başvuru tarihinden geriye doğru 5 yıl kesintisiz ikamet edilmiş olmalıdır.
  • Bu süre içinde toplamda 12 aydan fazla Türkiye dışında bulunmamak şartı aranır.
• Başvuran kişi ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmalıdır (eğer vatansızsa, Türk Medeni Kanunu’na göre değerlendirilir).
• Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarla göstermek gerekir (örneğin, iş kurmak, mal edinmek, aile kurmak gibi).
• Sağlık, ahlak, kamu düzeni ve milli güvenlik bakımından sorun bulunmamak şartları aranır.
• Türkçe bilme şartı vardır — en az kendini ifade edecek seviyede Türkçe bilmelidir.
• Başvuran ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayabileceğini gösterecek gelir veya mesleği olmalıdır.

Bu yolun avantajı, evlilik gibi özel koşullara bağlı olmadan vatandaşlık hakkı kazanma imkânı sunmasıdır.

3.2 Evlilik Yoluyla

Evlilik, vatandaşlık kazanmanın sık kullanılan yollarından biridir. Ancak evlilik yapmak tek başına vatandaşlık kazandırmaz.

Şartlar:

• Başvuru sahibi, en az 3 yıldan beri bir Türk vatandaşıyla evli olmalıdır ve evlilik hâlen devam ediyor olmalıdır.
• Evlilik, Türkiye’de nüfus kütüğüne tescil edilmiş olmalı; evlilik resmi olmalı, sadece dini nikâh yeterli değildir.
• Çiftin “aile birliği içinde yaşaması” beklenir; ayrı yaşamalar, evliliğin gerçekliğini zedeleyebilir.
• Başvuru sahibi evlilikle bağdaşmayan faaliyetlerde bulunmamalı; örneğin evlilik dışı ilişkiler, fuhuş gibi faaliyetler başvuruya engel olabilir.
• Kamu düzeni, milli güvenlik açısından engel teşkil edecek bir durum söz konusu olmamalıdır.
• Başvuru sırasında Türkçe bilme şartı aranır; yabancı ile Türk vatandaşı eş ayrı ayrı mülakata alınabilir.

Bu yol özellikle eşlerin birlikte yaşadığı durumlarda tercih edilmektedir.

3.3 Evlat Edinme Yoluyla

• Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan yabancı ya da vatansız kişi, evlat edinme kararı tarihi itibariyle Türk vatandaşlığı kazanabilir (istisnai bazı şartlara tabi).
• Bu durumda da kamu düzeni, güvenlik ve diğer şartlar değerlendirilir.

3.4 İstisnai Vatandaşlık
Kanunun 12. maddesi uyarınca, bazı kişiler Cumhurbaşkanı kararıyla doğrudan Türk vatandaşlığı kazanabilir.

Bu kapsamdakiler:

• Türkiye’ye sanayi, teknoloji, bilim, kültür veya spor alanlarında olağanüstü katkı sağlayan kişiler,
• Yatırım yoluyla vatandaşlık hakkı elde eden yabancılar,
• Türk kökenli veya Türk kültürüne yakın topluluklardan gelenler,
• Vatansız kişiler veya Türkiye’ye hizmet etmiş özel nitelikli yabancılar.

Yatırım Yoluyla Türk Vatandaşlığı (400.000 USD)

Yatırımcılar aşağıdaki koşullardan birini sağladıklarında vatandaşlık başvurusu yapabilirler:

• En az 400.000 USD değerinde taşınmaz satın alıp 3 yıl satmama şerhi koymak,
• 500.000 USD tutarında mevduat, devlet tahvili veya yatırım fonu bulundurmak,
• 50 kişiye istihdam sağlamak.

Başvurular, Yatırım Ofisi, Göç İdaresi Başkanlığı ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülür.

3.5 Seçme Hakkı

Bazı kişiler, önceden Türkiye vatandaşlığını kaybetmiş olabilirler. Bu kişiler “seçme hakkı” kullanarak yeniden vatandaş olabilirler.

4. Başvuru Süreci ve Gerekli Belgeler

Her yol için başvuru süreci ve istenen belgeler değişiklik gösterir. Aşağıda genel hatlarıyla süreci ve bazı temel belgeleri aktarıyorum:

Süreç Aşamaları

1. Gün sayımı / ikamet süresi tespiti
    Genel yolla başvuruda bu adım önemlidir; 5 yıllık ikamet süreci değerlendirilir.
2. Randevu alma / başvuru il nüfus ve vatandaşlık müdürlüğüne gitme
    Evlenme yolu, genel yol gibi başvurular için öncelikle randevu alınması gerekir.
3. Dosya açılması / belge incelemesi
4. Güvenlik ve arşiv araştırmaları
5. Mülakat
    Başvuru sahibi ve gerekirse eşi ayrı ayrı ve birlikte mülakata alınabilir.
6. Karar ve bildirimi
    Olumlu ya da olumsuz karar başvuru sahibine bildirilir.

Bazı Gerekli Belgeler

• Dilekçe / başvuru formu (örneğin VAT-3, VAT-6 formu gibi)
• Pasaport ve kimlik belgeleri
• İkamet izni belgeleri
• İkamet süresini gösterir giriş-çıkış kayıtları
• Gelir / meslek / vergi gibi mali durumu gösterir belgeler
• Sağlık raporu (gerekirse)
• Sabıka kaydı
• Evlilik durumunda evlenme belgesi, nüfus kayıt örneği, aile birliği kanıtları
• Türkçeyi bildiğini gösterir belge / sınav sonuçları / mülakat sonucu

Her durumda, nüfus ve vatandaşlık müdürlükleri eksik belge talebi yapabilir; dosyanın eksiksiz olması süreci hızlandırır.

5. Süreler, Mülakat ve Karar Aşaması

• Başvurular genellikle 6 ay ila 24 ay arasında sonuçlanır.
• Mülakat, evlilik yoluyla başvurularda çok yaygındır; hem yabancı hem Türk vatandaşı eş ayrı ayrı ve birlikte dinlenebilir.
• Güvenlik ve arşiv kontrolleri, sabıka kayıtları, kamu düzenine uygunluk değerlendirmeleri önemli rol oynar.
• Başvuru olumsuz sonuçlanırsa, başvuru sahibine karar tebliğ edilir ve 60 gün içinde idari dava açma hakkı tanınır . Aksi halde karar kesinleşir. Süresi içinde dava açılmaması nedeniyle bir daha dava açma hakkı tanınmaz. Bu nedenle süreler önemlidir.

6. Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

• İkamet kesintileri: 5 yıllık ikamet süresi içinde toplamda 12 aydan fazla yurt dışı kalmak şartı bozabilir.
• Geçerli ikamet türü: Başvuru sırasında kullanılan ikamet izni, geçerli türde olmalıdır. Örneğin, öğrenci ikameti, turistik ikamet bazı durumlarda vatandaşlık başvurusu için kabul edilmeyebilir.
• Sahte evlilik riski: Evlenme yoluyla vatandaşlık başvurusunda, evliliğin samimiyeti çok önemlidir. Sahte evlilik tespit edilirse başvuru reddedilir ve yaptırımlar uygulanabilir.
• Adli sicil / güvenlik incelemesi: Başvuru sahibinin kamu düzeni ya da güvenliği tehlikeye atacak durumlar varsa vatandaşlık talebi reddedilir.
• Belgelerin doğruluğu ve tercümeleri: Belgeler resmi, onaylı ve Türkçe’ye tercüme edilmiş olmalı; eksik ya da yanlış belge süreci uzatır.
• Danışmanlık / avukat yardımı: Zorlu süreçlerde uzman desteği almak başvuru şansını artırabilir.

7. Sonuç

• Türk vatandaşlığını kazanmak, yalnızca yasal şartların yerine getirilmesi değil, aynı zamanda Türkiye’de yaşamaya dair niyetin ve uyumun ispatı anlamına gelir.
  Her başvuru bireysel olarak değerlendirilir; bu nedenle profesyonel destek almak, olası hataları ve gecikmeleri önler.
• Tavsiyemiz: Başvurudan önce ikamet süresi, evlilik süresi, mali yeterlilik ve sabıka durumunun uzman bir vatandaşlık avukatı tarafından kontrol edilmesidir.