Giriş
Türkiye, sağlık altyapısı, özel ve devlet hastaneleri ile özellikle bazı tedavi türlerinde yabancı hastaları kendine çekmektedir. Ancak yabancı uyruklu bir kişinin Türkiye’de tedavi olabilmesi ve tedavi süresi boyunca yasal kalabilmesi için “tedavi amaçlı ikamet izni” başvurusunda bulunması gerekir. Bu izin, kısa süreli ikamet izni kategorisi altında düzenlenir.
Ancak her başvuru kabul edilmez; reddedilme ya da mevcut iznin iptal edilmesi gibi durumlarla karşılaşılabilir. İşte bu durumda yargı yoluna başvurma hakkı doğar. Aşağıda tüm süreçleri ayrıntılı şekilde ele alacağım.
Tedavi amaçlı ikamet izni, Türkiye’de tedavi görmek üzere gelen yabancıların, tedavi süresi boyunca yasal kalış hakkı elde etmesini sağlayan kısa dönem ikamet izinlerinden biridir. Bu izin, başvuru sahibinin tedavi süresi boyunca Türkiye’de kalmasını mümkün kılar; ancak uzun vadeli oturum izni değildir. Başvuru türü, kısa dönem ikamet izni kapsamında değerlendirilir.
Tedavi amaçlı ikamet izni;
Başvuru şartları ve belgeler, Göç İdaresi’nin kısa dönem ikamet izni düzenlemeleri çerçevesinde belirlenmiştir.
2.1 Şartlar
Tedavi amaçlı ikamet izni alabilmek için genel şartlar şunlardır:
2.2 Gerekli Belgeler
Aşağıdaki belgeler, başvuru sırasında sunulması istenen temel evraklardır:
Aşağıda başvuru sürecinin tipik adımları yer almaktadır:
Başvuru reddedilirse ya da daha önce verilmiş izin iptal edilirse, başvuru sahibine yazılı olarak ret bildirim formu verilir. Bu ret bildiriminde kararın gerekçesi ve yasal dayanak gösterilmelidir.
Ret kararında nedenler çeşitlidir:
Dikkat: Ret kararı tebliğ edildiğinde 60 gün içinde dava açılmazsa karar kesinleşir
Mevcut tedavi amaçlı ikamet izni verildikten sonra iptal edilebilir. İptal sebepleri şunlar olabilir:
İptal kararı da yazılı olarak bildirilmelidir ve iptal edilen karar da idari işlem niteliğindedir.
Tedavi amaçlı ikamet izni başvurusunun reddi ya da mevcut iznin iptali halinde, başvuru sahibi idari işlemler karşısında yargı yoluna başvurabilir. Bu konuda esas dayanak 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve ilgili idari yargılama usul kurallarıdır.
6.1 İdari İtiraz (İdari Başvuru)
Bazı kaynaklara göre reddedilen karara karşı önce Göç İdaresi’ne itiraz dilekçesi sunulabilir:
6.2 İptal Davası
Ret ya da iptal işlemi karşısında esas dava yolu İlgili Mahkeme’de iptal davası açmaktır:
6.3 Yürütmenin Durdurulması
İptal davası genellikle 6 – 12 ay arasında sonuçlanır, şehir ve mahkeme iş yüküne bağlı olarak değişir. Kararın kesinleşmesi ile birlikte idarece yeniden değerlendirme yapılabilir
6.5 Karar Sonrası Durum
Tedavi amaçlı ikamet izni, yabancı hastaların Türkiye’de tedavi süresi boyunca yasal kalmalarını mümkün kılan önemli bir düzenlemedir. Ancak bu izne başvurmak, süreçleri takip etmek, ret ya da iptal kararlarıyla karşılaştığında da uygun yargı yollarını kullanmak titizlik gerektirir. Reddedilme veya iptal durumunda, idari itiraz, iptal davası ve yürütmenin durdurulması talepleri doğru zamanda ve eksiksiz usulle yapılmalıdır.
1. Tedavi amaçlı ikamet izni nedir?
Tedavi amaçlı ikamet izni, Türkiye’ye tedavi görmek amacıyla gelen yabancı uyruklu kişilere, sağlık hizmeti aldıkları süre boyunca yasal olarak ülkede kalma hakkı tanıyan kısa dönem ikamet iznidir.
Bu izin, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında düzenlenir ve tedavi süresince geçerlidir.
2. Kimler tedavi amaçlı ikamet izni alabilir?
Aşağıdaki kişiler bu izinden yararlanabilir:
3. Tedavi amaçlı ikamet izni için hangi belgeler gerekir?
Başvuruda genellikle şu belgeler istenir:
4. Başvuru nereye yapılır?
Başvurular e-ikamet sistemi (https://e-ikamet.goc.gov.tr) üzerinden online yapılır.
Online başvurudan sonra randevu alınır ve belirtilen İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne şahsen gidilerek belgeler teslim edilir.
5. Tedavi amaçlı ikamet izni ne kadar süreyle verilir?
Bu izin genellikle tedavi süresiyle sınırlı olarak, çoğunlukla 6 ay veya 1 yıl süreyle verilir.
Tedavi uzarsa, izin süresi de tedavi raporuna dayanarak uzatılabilir.
6. Tedavi amaçlı ikamet izni süresini uzatmak mümkün mü?
Evet.
Tedaviniz devam ediyorsa, izin süresi bitmeden en az 60 gün önce uzatma başvurusu yapılabilir.
Bunun için hastaneden yeni tedavi süresini belirten rapor ve güncel sigorta/maddi durum belgeleri ibraz edilmelidir.
7. Tedavi amaçlı ikamet izni sahipleri Türkiye’de çalışabilir mi?
Hayır.
Tedavi amaçlı ikamet izni, çalışma hakkı vermez.
Yabancı, yalnızca tedavi süresince Türkiye’de bulunabilir; ticari veya mesleki faaliyet yürütemez.
8. Tedavi amaçlı ikamet izni reddedilebilir mi?
Evet, şu durumlarda ret kararı verilebilir:
9. Ret kararı nasıl bildirilir?
Göç İdaresi, ret kararını yazılı şekilde bildirir.
Kararda ret gerekçesi, dayandığı yasal maddeler ve itiraz / dava süresi mutlaka yer almalıdır.
Karar, tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde dava açma hakkı doğurur.
10. Tedavi amaçlı ikamet izni iptal edilebilir mi?
Evet.
İkamet izni şu durumlarda iptal edilir:
11. İptal kararı alınırsa Türkiye’den hemen çıkmak gerekir mi?
Genellikle evet.
İptal kararı tebliğ edildikten sonra kişi için 15-30 gün arasında çıkış süresi tanınabilir.
Ancak kişi iptal kararına dava açmışsa ve yürütmenin durdurulması kararı almışsa, bu süre içinde ülkede kalabilir.
12. Ret veya iptal kararına karşı nasıl itiraz edilir?
İki yasal yol vardır:
13. İptal davası nereye açılır?
Kararı veren ilin İlgili Mahkemesi yetkilidir.
14. Dava sürecinde Türkiye’de kalınabilir mi?
Evet, eğer mahkemeye yürütmenin durdurulması talebiyle dava açılırsa ve mahkeme bu talebi kabul ederse, yabancı kişi dava sonuçlanana kadar yasal olarak Türkiye’de kalabilir.
15. Dava süresi ne kadar sürer?
Genelde 6 ay ile 12 ay arasında değişir.
Ancak mahkemenin iş yüküne, delillerin toplanma süresine ve idarenin savunmasına göre süre uzayabilir.
16. Davayı kim açabilir?
Ret veya iptal kararı verilen yabancı kişi veya avukatı açabilir.
Ancak süreç teknik ve hukuki olduğundan yabancılar hukuku uzmanı bir avukat aracılığıyla dava açılması tavsiye edilir. Usuli eksiklikler davanın reddedilmesine neden olur.
17. Dava kazanınca ne olur?
Mahkeme kararı iptal ederse:
18. Dava kaybedilirse ne olur?
Mahkeme kararı onarsa:
19. Tedavi süreci uzarsa ne yapılmalı?
Tedavi uzarsa, hastaneden yeni bir tedavi raporu alınmalı ve ikamet izni bitmeden önce uzatma başvurusu yapılmalıdır.
Uzatma başvurusu yapılmazsa, kişi “ikamet süresini aşma” durumuna düşer.
20. Refakatçi (hasta yakını) de ikamet izni alabilir mi?
Evet.
Hastanın durumuna göre bir refakatçi için de Göç İdaresi özel değerlendirme yapabilir.
Refakatçi için ayrıca ikamet izni düzenlenir ve hastanın tedavi süresiyle paralel olarak geçerlidir.
21. Tedavi amaçlı ikamet izni ile çocuk veya yaşlı bakımına kalınabilir mi?
Hayır.
Bu izin yalnızca tedavi gören kişi için geçerlidir.
Refakatçi olarak kalmak isteyen kişi için özel izin alınmalıdır.
22. Kamu hastanesinde ücretsiz tedavi gören yabancılar da izin alabilir mi?
Evet.
Eğer tedavi masrafları kamu kurumları tarafından karşılanıyorsa, yabancıdan sağlık sigortası ve maddi yeterlilik belgesi istenmeyebilir.
Bu durum, hastanenin veya ilgili kurumun resmi yazısıyla belgelenmelidir.
23. Tedavi izni varken hastane veya şehir değiştirilebilir mi?
Evet, ancak Göç İdaresi’ne adres değişikliği bildirimi yapılmalıdır.
Hastane değişikliği durumunda yeni kurumdan onaylı tedavi belgesi alınmalıdır.
24. Tedavi izni ile Türkiye’den çıkış yapılabilir mi?
Evet, izin süresi içinde kısa süreli çıkışlar mümkündür.
Ancak uzun süreli çıkışlar (örneğin 90 günü aşan) ikametin iptaline yol açabilir.
25. Tedavi amaçlı ikamet izni reddedilen kişiler başka izin türüne başvurabilir mi?
Evet.
Kişinin durumuna göre aile ikameti, öğrenci ikameti veya taşınmaz mal sahibi ikamet izni gibi alternatif türler değerlendirilebilir. Ancak vize süresi içinde değilse Türkiyeden çıkış yapıp tekrar giriş yapma şartı vardır.
26. Tedavi amaçlı ikamet izni almak için sağlık raporu nereden alınır?
Tedavi göreceğiniz kamu veya özel hastaneden alınır.
Raporun mutlaka hastane başhekimliği onaylı, ıslak imzalı ve mühürlü olması gerekir.
27. Hangi hastalıklar tedavi iznine konu olabilir?
Genellikle uzun süreli tedavi gerektiren hastalıklar:
28. Tedavi bitince izin otomatik olarak sona erer mi?
Evet.
Tedavi sona erdiğinde, ikamet izni de amacını kaybeder.
Göç İdaresi, süre sonunda otomatik olarak yenileme yapmaz; yeni başvuru gerekir.
29. Tedavi amaçlı ikamet izni alan kişi sigorta yaptırmak zorunda mı?
Genellikle evet.
Ancak kamu kurumlarınca tedavi masrafları karşılanıyorsa, sigorta zorunluluğu aranmaz.
30. Hangi şehirlerde tedavi ikameti başvurusu daha sık yapılır?
En yoğun başvurular şuralardadır:
31. Dava masraflarını kim öder?
Davayı açan kişi mahkeme harçlarını ve avukat ücretini öder.
Dava kazanılırsa, mahkeme karşı tarafın (idarenin) yargılama giderlerini davacıya iade edebilir.
32. Mahkeme kararı kesin midir?
Hayır.
Mahkeme kararına karşı üst mahkeme olan istinaf başvurusu yapılabilir.
33. Türkiye’de sigortasız yabancı tedavi görebilir mi?
Evet, ancak sadece kamu hastanelerinde acil durumlarda mümkündür.
Uzun süreli tedavi için ikamet izni alınmadan kalış yasa dışı sayılır.
34. Tedavi amaçlı ikamet izni için vekaletle başvuru yapılabilir mi?
Evet.
Hastanın sağlık durumu elverişli değilse, noter onaylı vekaletname ile avukat başvuru yapabilir.
35. Hangi yasal düzenlemeler geçerlidir?
