Antakya’dan İskenderun’a, Reyhanlı’dan Hassa’ya kadar uzanan Hatay ili, Türkiye’nin coğrafi ve kültürel olarak eşsiz bölgelerinden biridir. Uluslararası sınır hattına yakınlığı, farklı vatandaşlıklardan kişilerin yerleşim tercihleri ve yatırım imkânlarıyla yabancı uyruklular için önemli bir merkezi konumdadır. Bu bağlamda, yabancıların Türkiye’de haklarını tam anlamıyla kullanabilmeleri için 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, ilgili yönetmelikler ve yerel uygulamalara hâkim bir hukuk danışmanına ihtiyaç vardır. Bu blog yazısında, Hatay’da yabancılar hukuku alanında karşılaşılan ana süreçleri, dikkat edilmesi gerekenleri ve bir avukattan alabileceğiniz hizmetleri derinlemesine ele alıyoruz.
Yabancılar hukuku, bir ülkede bulunan ya da o ülke ile hukuki bağ kuran yabancı uyrukluların hak ve yükümlülüklerini düzenleyen hukuk dalıdır. Türkiye özelinde:
Yabancılar hukuku kapsamında hareket ederken, Türkiye’deki uygulamaların bölgeden bölgeye fark gösterebileceği özellikle sınır illerinde (örneğin Hatay gibi) önem kazanır.
Hatay özelinde hizmet alabileceğiniz başlıca hukuki süreçleri aşağıda detaylandırıyoruz:
Yabancı uyrukluların Türkiye’de yasal olarak kalabilmesi için oturum izni alması gerekir. Hatay’da bu süreçte dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
Hatay bölgesinde yabancılar hukuku alanında bir avukattan aşağıdaki hizmetleri alabilirsiniz:
Hatay’da yabancılar hukuku süreçlerinde dikkat edilmesi gereken bazı özel hususlar bulunmaktadır:
Hatay’da yabancı uyruklu bireyler veya yatırımcılar için hizmet almak istiyorsanız:
Hatay’da yabancı uyrukluların hukuki süreçleri birçok farklı başlık altında toplanabilir ancak doğru uzmanlıkla yönetildiğinde başarı şansı belirgin şekilde artar. Oturum izni, çalışma izni, vatandaşlık, mülk edinimi, aile birleşimi veya idari/dava süreçlerinde profesyonel bir avukatla çalışmak, hak kayıplarını önlemek açısından kritik öneme sahiptir. Bu kapsamlı rehber ile süreci daha iyi anlayabilir ve hazırlıklı hareket edebilirsiniz.
1. Hatay’da ikamet izni nasıl alınır?
Hatay’da ikamet izni almak için Göç İdaresi’ne çevrim içi başvuru yapılır, ardından randevu günü gerekli evraklar (pasaport, kira sözleşmesi, gelir belgesi, sağlık sigortası vb.) teslim edilir. Başvuru türüne göre (kısa dönem, aile, öğrenci, uzun dönem) belgeler değişebilir. Eksik belge ikamet reddine yol açar.
2. Hatay’da kısa dönem ikamet izni kaç yıl geçerlidir?
Genellikle 1 yıl verilir, bazı durumlarda 2 yıla kadar uzatılabilir. Hatay’da yabancının gelir durumu, konaklama koşulları ve ikamet gerekçesi dikkate alınır. Süre bitmeden 60 gün önce uzatma başvurusu yapılmalıdır.
3. Hatay’da sınır dışı (deport) kararı alındıysa ne yapılmalı?
Sınır dışı kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde idare mahkemesine dava açılmalıdır. Avukat desteğiyle “yürütmenin durdurulması” talebi yapılabilir; bu sayede dava süresi boyunca ülkeden çıkarma işlemi durdurulur.
4. Hatay’daki Geri Gönderme Merkezi’nde (örneğin Apaydın GGM) tutulan yabancılar ne yapabilir?
Tutulan kişi veya ailesi, avukatı aracılığıyla idari gözetim kararına itiraz edebilir. İtiraz, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır. Mahkeme 5 gün içinde karar verir. Ayrıca “insani ikamet izni” başvurusu da mümkündür.
5. Hatay’da oturum izni reddedilirse yeniden başvuru yapılabilir mi?
Evet, ancak red gerekçesine göre strateji belirlenmelidir. Eksik belge nedeniyle red varsa tamamlanarak tekrar başvuru yapılabilir. Ancak sahte belge veya kamu güvenliği gerekçesiyle reddedildiyse, önce dava açılması gerekir.
6. Hatay’da kaçak çalışan yabancılar için hukuki haklar nelerdir?
Çalışma izni olmadan çalışan yabancılar, iş kazası, maaş alacağı, kıdem-ihbar tazminatı gibi işçilik haklarını Türk vatandaşları gibi talep edebilir. Ancak idari para cezası veya deport riski bulunduğundan profesyonel hukuki destek gerekir.
7. Hatay’da çalışma izni almak isteyen yabancı ne yapmalıdır?
Çalışma izni, işveren tarafından e-Devlet veya Çalışma Bakanlığı sistemi üzerinden yapılır. Hatay’da yatırım yapan veya şirket kuran yabancı yatırımcı kendi adına da başvuru yapabilir. İkamet izni geçerli olmalıdır.
8. Hatay’da Türk vatandaşlığına nasıl geçilir?
Yatırım, evlilik, uzun süreli ikamet veya istisnai yollarla mümkündür. Hatay’da özellikle gayrimenkul yatırımı yoluyla vatandaşlık başvuruları son yıllarda artmıştır. Minimum yatırım tutarı (örneğin 400.000 USD) ve ekspertiz şartları kontrol edilmelidir.
9. Hatay’da vatandaşlık başvurusu reddedilirse itiraz süreci nedir?
İlk olarak İçişleri Bakanlığı’na idari itiraz yapılabilir. Reddedilen başvurularda “ret gerekçesi yazılı olarak” alınmalı ve dava süresi (60 gün) kaçırılmamalıdır. Ankara İdare Mahkemesi yetkilidir.
10. Hatay’da yabancı uyruklu kişi mülk satın alabilir mi?
Evet, ancak Hatay’ın sınır ili olması sebebiyle bazı bölgelerde kısıtlama vardır. Tapu işlemi öncesinde askeri yasak bölge sorgusu yapılır. Avukat aracılığıyla “taşınmaz uygunluk belgesi” alınarak işlem yapılması önerilir.
11. Hatay’da gayrimenkul alarak vatandaşlık almak mümkün mü?
Evet. En az 400.000 USD değerinde taşınmaz satın alınması ve 3 yıl satılmama şerhinin konulması gerekir. Tapu, ekspertiz raporu ve döviz alım belgesi hatasız hazırlanmalıdır. Hatay Tapu Müdürlüğü’nde işlemler avukat aracılığıyla yürütülebilir.
12. Hatay’da evlilik yoluyla vatandaşlık nasıl alınır?
Evlilikten sonra en az 3 yıl birlikte yaşama şartı aranır. Gerçek evlilik olması gerekir. Sahte evlilik tespit edilirse vatandaşlık iptali gündeme gelir. Hatay’da evlilik sonrası başvurular İl Nüfus Müdürlüğü üzerinden yapılır.
13. Hatay’da tahdit kodu (örneğin V-70, G-87) konulursa ne olur?
Bu kodlar giriş yasağı anlamına gelir. Hatay’da veya sınır kapısında tespit edilirse kişi Türkiye’ye alınmaz veya çıkarılır. Avukat, kodun gerekçesine göre itiraz veya dava yoluna gidebilir. G-87 (kamu güvenliği), V-70 (ikamet ihlali) en sık görülenlerdir.
14. Hatay’da insani ikamet izni hangi durumlarda verilir?
Sınır dışı edilmesi mümkün olmayan, sağlık veya ailevi nedenlerle Türkiye’de kalması gereken kişilere verilir. Geçici koruma dışındaki yabancılar için istisnai bir haktır. Başvurular Hatay İl Göç İdaresi’ne yapılır.
15. Hatay’da öğrenci ikamet izni nasıl alınır?
Üniversiteye kayıt belgesi, sağlık sigortası, adres beyanı ve gelir belgesi gerekir. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi öğrencileri bu izni Göç İdaresi üzerinden online alabilir. Eğitim süresince yıllık olarak yenilenmelidir.
16. Hatay’da uluslararası koruma başvurusu nedir?
Savaş, zulüm veya ölüm tehdidi nedeniyle ülkesine dönemeyen yabancılar, “uluslararası koruma” başvurusunda bulunabilir. Başvuru Hatay İl Göç İdaresi tarafından alınır. Mülakat sürecinde avukat bulunması, beyanların doğru verilmesi açısından önemlidir.
17. Hatay’da deport edilen kişi Türkiye’ye ne zaman dönebilir?
Giriş yasağı süresi genellikle 1 – 5 yıl arasındadır. Ancak bu süre, mahkeme kararıyla kaldırılabilir. Özellikle yabancı eş veya çocuğu Türk vatandaşı olan kişiler için “giriş yasağı kaldırma davası” açılabilir.
18. Hatay’da yabancılar için arabuluculuk süreci uygulanabilir mi?
Evet. İşçilik alacakları, kira anlaşmazlıkları veya boşanma gibi özel hukuk uyuşmazlıklarında yabancı taraf arabuluculuk sürecine katılabilir. Dil desteği gerekiyorsa tercüman atanabilir.
19. Hatay’da yabancı eşten boşanma süreci nasıl işler?
Türk mahkemeleri yetkilidir. Eğer evlilik yabancı ülkede yapıldıysa veya boşanma kararı yurt dışında alındıysa, Türkiye’de geçerli olabilmesi için “tanıma ve tenfiz davası” açılmalıdır.
20. Hatay’da yabancı için avukat tutmak zorunlu mu?
Zorunlu değildir ancak tavsiye edilir. Çünkü idari süreler çok kısadır ve belgelerde yapılacak küçük hatalar (örneğin çeviri, noter onayı, süre aşımı) geri dönüşü olmayan sonuçlar doğurabilir.
21. Hatay’da vatandaşlık için gerekli belgeler nelerdir?
Pasaport, ikamet belgesi, doğum belgesi, gelir beyanı, sabıka kaydı, sağlık sigortası, biyometrik fotoğraf ve noter onaylı tercümeler gerekir. Belgelerin eksiksiz olması başvurunun hızını artırır.
22. Hatay’da yabancı şirket nasıl kurulur?
Yabancı kişi, Türk Ticaret Kanunu uyarınca anonim veya limited şirket kurabilir. Hatay Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde noter onaylı tercümeli belgelerle başvuru yapılır. Vergi numarası ve banka hesabı açılış süreci de avukat gözetiminde yürütülmelidir.
23. Hatay’da yabancıların miras hakkı var mı?
Evet. Türkiye’de taşınmaz sahibi olan bir yabancının ölümü halinde miras hakkı tanınır. Ancak mirasçının ülkesine göre veraset intikali için “karşılıklılık” veya özel anlaşma aranabilir. Avukat, terekenin tespiti ve intikalini takip eder.
24. Hatay’da yabancı yatırımcılara vergi avantajı var mı?
Belirli serbest bölgelerde veya teşvikli sektörlerde yatırım yapan yabancılar için vergi indirimi ve gümrük muafiyeti uygulanabilir. Avukat bu avantajların hukuki uygunluğunu ve başvuru prosedürünü yürütür.
25. Hatay’da yabancı bir kişi hangi durumlarda sınır dışı edilmez?