Türkiye, yabancı yatırımcıları ülkeye çekmek amacıyla 2017 sonrası dönemde “istisnai vatandaşlık” mekanizmaları geliştirmiştir. Bu mekanizmaya göre, belirli şartları yerine getiren yabancılar, Türk vatandaşlığına başvurma hakkı kazanabilmektedir. Bu araçlar arasında gayrimenkul alımı, sabit sermaye yatırımı, istihdam yaratma, banka mevduatı yatırımı, devlet tahvili ya da yatırım fonu payı alımı gibi seçenekler yer alır.
Özellikle “500.000 USD düzeyinde bir yatırım” modeli, banka mevduatı, devlet tahvili ya da fon payı yatırımıyla vatandaşlık başvurusunda bulunma imkânı sunar. Bu yol, Türkiye’de gayrimenkul almak istemeyen ya da portföyünü çeşitlendirmek isteyen yatırımcılar için alternatif bir seçenek olabilir.
Ancak, bu seçeneğin devreye girmesi için yatırımın Türk mevzuatıyla uyumlu olması, bloke edilmesi, belirli sürelerle tutulması gibi ek şartlar vardır. Aşağıda bu yatırım yollarını, süreçleri ve riskleri adım adım ele alacağım.
VATANDAŞLIK BAŞVURUSUNDAKİ YATIRIM ARAÇLARI genellikle aşağıdaki şekillerde sınıflandırılır:
Yatırım Aracı |
Temel Kriter |
Süre Koşulu |
Yetkili Denetleyici Kurum / Onaylayıcı Makam |
Bankaya mevduat yatırımı |
En az 500.000 USD veya karşılığı döviz / TL |
En az 3 yıl bloke / çekilmemeli |
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından tespit edilecek şekilde |
Devlet borçlanma araçları (tahvil, bono vb.) |
En az 500.000 USD veya karşılığı döviz / TL |
En az 3 yıl elinde tutulmalı / bloke edilmeli |
Hazine ve Maliye Bakanlığı / ilgili düzenlemeler |
Yatırım fonu payları (gayrimenkul yatırım fonu, girişim sermayesi fonu) |
En az 500.000 USD veya karşılığı pay alınmalı |
En az 3 yıl kesintisiz sahip olunmalı |
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) |
Aşağıda her bir seçeneğin detaylarını ve dikkat edilmesi gereken noktaları inceleyeceğiz.
1. Bankaya Mevduat Yatırımı
2. Devlet Borçlanma Araçlarına Yatırım
3. Yatırım Fonu Payı (GYO / Girişim Sermayesi Fonu)
Aşağıda genel süreç adımlarını ve dikkat edilmesi gereken belgeleri bulabilirsin:
Her yatırım modeli özel bazı ek belgeler ve detaylı incelemeler gerektirebilir; alanında uzman avukat bu süreçte büyük önem taşır.
Avantajlar
Dezavantajlar & Riskler
A. Koşullar
B. Avantajlar
C. Dezavantajlar
A. Koşullar
B. Avantajlar
C. Dezavantajlar
A. Koşullar
B. Avantajlar
C. Dezavantajlar
Kriter |
Banka Mevduatı |
Devlet Tahvili |
Yatırım Fonu |
Minimum Tutar |
500.000 USD |
500.000 USD |
500.000 USD |
Süre |
3 yıl |
3 yıl |
3 yıl |
Faiz / Getiri |
Var (faiz/kar payı) |
Var (kupon faizi) |
Var (fon getirisi) |
Likidite |
Sınırlı (bloke) |
Sınırlı (3 yıl satılamaz) |
Orta (fon satışı yasak) |
Risk |
Düşük |
Düşük-Orta |
Orta-Yüksek |
Yetkili Kurum |
BDDK |
Hazine ve Maliye |
SPK |
Yönetim Kolaylığı |
Kolay |
Kolay |
Orta |
Vatandaşlık Onayı Süresi |
3–6 ay |
4–6 ay |
4–8 ay |
“Yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı” programı, gayrimenkul yatırımını tercih etmeyen yatırımcılar için banka mevduatı, devlet tahvili ya da yatırım fonu payı gibi alternatif yollar sunar. 500.000 USD (veya karşılığı döviz / TL) tutarında bir yatırım yaparak, üç yıl süreyle blokaj şartına uymak koşuluyla, Türkiye’de vatandaşlık başvurusuna hak kazanabilirsin.
Elbette, bu süreç yalnızca yatırım yapmakla bitmez. Uygunluk belgelerinin alınması, ikamet izni başvurusu, adli sicil temizliği, kaynak beyanı, hukuk danışmanlığı gibi hususlar da titizlikle yürütülmelidir. Ayrıca döviz riski, likidite kısıtlaması, mevzuat değişikliği riski gibi faktörler de göz önünde tutulmalıdır.
1. 500.000 USD yatırım yaparak Türk vatandaşlığı almak mümkün mü?
Evet. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 12. maddesi ve ilgili yönetmelik uyarınca, en az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz/TL tutarında yatırım yapan yabancılar Türk vatandaşlığına başvurma hakkı kazanabilir. Bu yatırım banka mevduatı, devlet tahvili veya yatırım fonu payı şeklinde yapılabilir.
2. Hangi yatırım türleri vatandaşlık hakkı kazandırır?
Vatandaşlık hakkı kazandıran üç temel yatırım türü şunlardır:
Bu yatırımların en az 3 yıl süreyle elden çıkarılmaması gerekir.
3. Yatırımı hangi para birimiyle yapabilirim?
Yatırımlar USD, EUR, GBP veya TL cinsinden yapılabilir.
Tutar, başvuru anındaki döviz kuru üzerinden 500.000 USD karşılığı olarak hesaplanır.
4. 500.000 USD yatırımı tek seferde mi yapmam gerekir?
Hayır. Farklı bankalarda veya farklı yatırım araçlarında birikimli şekilde yapılabilir.
Önemli olan, toplam tutarın 500.000 USD’ye ulaşması ve tamamının bloke edilmesidir.
5. 3 yıllık süre nasıl hesaplanır?
Süre, yatırımın fiilen yapıldığı tarih itibarıyla başlar.
Örneğin mevduat 15 Mayıs 2025’te yatırılmışsa, bloke süresi 15 Mayıs 2028’de sona erer.
Bu sürede paranın çekilmesi, tahvilin satılması veya fonun devredilmesi vatandaşlık hakkını ortadan kaldırabilir.
6. Döviz kurundaki düşüş yatırımımı etkiler mi?
Hayır. Döviz kurundaki dalgalanmalar yatırımın geçerliliğini etkilemez.
Yani kur düşse ve yatırdığınız tutar 500.000 USD’nin altına inse bile, başvuru geçerliliğini korur.
7. Yatırımı yaptıktan sonra Türkiye’de ikamet etmem gerekir mi?
Hayır. Yatırım yoluyla vatandaşlıkta ikamet etme veya Türkiye’de yaşama zorunluluğu yoktur.
Ancak başvuru sürecinde kısa süreli (yatırım amaçlı) ikamet izni alınması gerekir.
8. Başvuru süreci ne kadar sürer?
Ortalama 3–6 ay arasında tamamlanır.
Yatırım türüne, belgelerin eksiksiz olmasına ve kurumlar arası onay hızına göre bu süre uzayabilir.
9. Hangi kurumlar yetkilidir?
10. Ailem de vatandaşlık alabilir mi?
Evet. Başvuru sahibinin eşi ve 18 yaş altı çocukları, aynı başvuru kapsamında Türk vatandaşlığına geçebilir.
Ancak 18 yaşından büyük çocuklar için ayrı yatırım veya ikamet şartı aranabilir.
11. Yatırımı TL olarak yaparsam kabul edilir mi?
Evet. Türk lirası da kabul edilir.
Yatırım anındaki döviz kuru üzerinden 500.000 USD karşılığı TL yatırılması mümkündür.
12. Yatırım süresi dolmadan parayı çekebilir miyim?
Hayır.
Blokaj süresi dolmadan yatırımın çözülmesi veya devredilmesi halinde vatandaşlık hakkı kaybolur.
Bu durumda, İçişleri Bakanlığı kararıyla vatandaşlık iptali dahi gündeme gelebilir.
13. Vatandaşlık aldıktan sonra yatırımı satabilir miyim?
Evet. 3 yıllık zorunlu süre dolduktan sonra yatırım satılabilir, bloke kaldırılabilir veya mevduat çekilebilir.
Bu süre tamamlanmadan yapılan satış, kazanılmış vatandaşlık üzerinde risk oluşturabilir.
14. Faiz veya getiri elde edebilir miyim?
Evet.
Mevduat faiz getirebilir, tahvil kupon faizi sağlayabilir, fon payı kar payı dağıtabilir.
Yani yatırım dondurulsa bile gelir elde etme hakkı saklıdır. Ancak banka ile görüşmelerin yapılarak Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden konuya ilişkin yazı alınması önemlidir.
15. Hangi bankalarda yatırım yapılabilir?
Türkiye’de faaliyet izni bulunan tüm yerli ve yabancı sermayeli bankalarda yatırım yapılabilir.
Ancak BDDK tarafından denetlenen bankalarda bloke işlemi yapılmalıdır.
16. Yatırım fonu seçerken nelere dikkat etmeliyim?
17. Vatandaşlık başvurusu reddedilebilir mi?
Evet.
Yatırım uygun olsa bile şu durumlar başvurunun reddine neden olabilir:
18. Başvuru sırasında Türkiye’ye gelmem gerekiyor mu?
Çoğu durumda evet, çünkü ikamet izni için Göç İdaresi’ne şahsen başvurmak gerekir.
Ancak yatırım ve vatandaşlık süreçleri avukat vekaletiyle yürütülebilir.
19. Çifte vatandaşlık mümkün mü?
Evet. Türkiye, birçok ülke ile çifte vatandaşlığa izin verir.
Ancak başvuru sahibinin vatandaşı olduğu ülkenin buna izin verip vermediği kontrol edilmelidir.
20. Bu süreçte avukatla çalışmak zorunlu mu?
Zorunlu değildir, ancak hukuk danışmanlığı çok önemlidir.
Yatırımın belgelenmesi, uygunluk belgesinin alınması, ikamet ve vatandaşlık başvurularının yapılması karmaşık süreçlerdir; uzman desteği hata riskini ortadan kaldırır.
21. Uygunluk belgesi nasıl alınır?
Yatırım yapıldıktan sonra ilgili kuruma başvuru yapılır ve görüşmeler sağlanır. Bu belge, vatandaşlık başvurusunun temel dayanağıdır.
22. Ailemle birlikte Türkiye’ye yerleşmek istersem hangi haklara sahip olurum?
Türk vatandaşlığı alındığında;
23. 3 yıl boyunca başka bir ülkeye taşınırsam sorun olur mu?
Hayır.
Yatırım Türkiye’de kaldığı sürece vatandaşlık süreci etkilenmez.
Fiziksel ikamet zorunluluğu bulunmamaktadır.
24. Başvuru sürecinde hangi belgeler gerekir?
Tüm belgeler noter onaylı ve yeminli tercümeli olmalıdır.
25. Vatandaşlık kazanıldıktan sonra Türkiye’de vergi yükümlülüğü olur mu?
Türk vatandaşlığı elde edilmesi otomatik olarak vergi yükümlülüğü yaratmaz.
Ancak Türkiye’de gelir elde edilirse, bu gelir Türk vergi kanunlarına tabidir.
26. 500.000 USD yatırım şartı değişebilir mi?
Evet. Yönetmelik hükümleri Cumhurbaşkanlığı kararıyla güncellenebilir.
Bu nedenle başvuru öncesinde güncel limitlerin ve şartların kontrol edilmesi gerekir.
27. Yatırım yapmadan önce Türkiye’de banka hesabı açmak mümkün mü?
Evet.
Pasaport, vergi numarası ve adres beyanıyla Türkiye’de banka hesabı açılabilir.
Yatırım, bu hesaba transfer edilerek yapılır.
28. Türk vatandaşlığı kazandıktan sonra pasaport ne kadar sürede çıkar?
Vatandaşlık kararı çıktıktan sonra Nüfus Müdürlüğü işlemleri genellikle 1–2 hafta içinde tamamlanır.
Daha sonra Türk kimliği ve pasaport 5–10 gün içinde düzenlenir.
29. Bu yatırım programı sadece bireyler için mi geçerli?
Evet. Yalnızca gerçek kişiler başvurabilir.
Şirket veya tüzel kişilikler adına yapılan yatırımlar vatandaşlık hakkı doğurmaz.
30. Yatırımımı yaptıktan sonra hukuki güvence nasıl sağlanır?
Bloke yazısı, banka onayı, uygunluk belgesi ve noter taahhütleri, sürecin resmî güvencesini oluşturur.
Bu belgeler olmadan yapılan yatırımlar, vatandaşlık sürecinde geçersiz sayılabilir.
31. Vatandaşlık süreci sırasında yatırımımı artırırsam avantaj sağlar mı?
Hayır.
500.000 USD şartı asgari tutardır; daha yüksek tutar yatırım yapılması avantaj sağlamaz, ancak olumsuzluk da yaratmaz.
32. Yatırım fonu paylarımı üçüncü kişilere devredebilir miyim?
Hayır. 3 yıl boyunca fon paylarının devri yasaktır.
Aksi durumda uygunluk belgesi iptal edilir.
33. Yatırımımın kaynağını nasıl ispatlamalıyım?
Bankadan alınan transfer dekontları, yurtdışı hesap belgeleri veya gelir kaynakları ispat olarak sunulur.
MASAK mevzuatına göre “meşru kaynak” zorunludur.
34. Türkiye’de vergi avantajı sağlanır mı?
Yatırımların kendisi vergi avantajı doğurmaz, ancak bazı fon türlerinde (örneğin GSYF) vergi istisnası uygulanabilir.
Bu durum fon türüne göre değişir.
35. Başvurum reddedilirse paramı geri alabilir miyim?
Evet.
Vatandaşlık başvurusu reddedilirse, blokaj kaldırılarak mevduat veya tahvil tutarı sahibine iade edilir.
Ancak red kararının gerekçesi (örneğin adli engel) farklı değerlendirilir.
36. Vatandaşlık kazandıktan sonra isim değişikliği yapabilir miyim?
Evet. Türk vatandaşlığı kazanan kişiler Nüfus Müdürlüğü’nde isim ve soyisim seçebilirler.
Ancak bu işlem yasal prosedürlere tabidir. Bu konuyla ilgili blog yazılarımızı okuyabilirsiniz;
https://www.avkubrakeles.com/turk-vatandasligi-sonrasi-isim-ve-soyisim-degisikligi
37. 3 yıl dolmadan vefat edilirse aile bireyleri hakkı kaybeder mi?
Hayır.
Vatandaşlık kararı alınmışsa, aile bireyleri vatandaşlıklarını korur.
Henüz karar çıkmamışsa durum özel olarak İçişleri Bakanlığı tarafından değerlendirilir.
38. Türkiye vatandaşlığı elde edildikten sonra başka ülke vatandaşlığı alınabilir mi?
Evet, Türkiye çoklu vatandaşlığa izin verir.
Ancak diğer ülkenin bu duruma izin verip vermediği önemlidir.
39. Vatandaşlık başvurusu sırasında vize veya ikamet sürem dolarsa sorun olur mu?
Hayır, çünkü yatırımcı ikameti (J tipi) vatandaşlık başvurusu süresince yasal kalış hakkı sağlar.
Ancak izin süresi dolmadan uzatma başvurusu yapılmalıdır.
40. Türk vatandaşlığına geçtikten sonra askerlik yükümlülüğü doğar mı?
Yabancı erkek yatırımcılar genellikle muafiyet kapsamında değerlendirilir.
Ancak yaş, geçmiş vatandaşlık durumu ve önceki askerlik hizmeti dikkate alınarak değerlendirme yapılır.